Şehirde yaşayan bir kişinin günlük ürettiği çöp miktarının yaklaşık 1,5 kg olduğunu biliyor muydunuz? Üstelik bu miktarın yaklaşık yarısı kompostlanmaya uygun organik atıklardan oluşuyor. Yani aslında çöp değil. 😊
Sürdürülebilirliğin önemini vurguladığımız şu dönemde, ürettiğimiz atıkların yalnızca küçük bir bölümünü bile verimli şekilde değerlendirerek doğanın korunması adına önemli bir adım atmamız mümkün. Nasıl mı? Haydi bakalım:
Kompost nedir?
Kompost, esas itibariyle organik atıkların belli koşullar altında bir araya getirilerek, çürütülmesi sonucu elde edilen doğal gübreleme yöntemine verilen addır.
Siyah altın ya da doğal gübre olarak da adlandırılan kompost doğrudan gübre yerine geçmiyor, ancak içeriğinde toprağa verim kazandıran besin maddeleri bulunduğu için toprağın yapısal düzenini ve pH dengesini korumaya büyük katkı sağlıyor. Komposta belirli eklemeler yapıldığında da oldukça kaliteli bir gübre elde etmek mümkün. Kompost ile sebze, meyve ya da çiçek yetiştirirken kullandığınız toprak zenginleşiyor, toprağın iyi hava alabilmesi, işlenebilmesi kolaylaşıyor.
Kompost neden yapılır?
Sebze meyvelerin kullanmadığımız kısımları, dolapta uzun süre bekleyip çürüyen sebze ve meyveler, ekmek, çay, kahve artıkları, ağaç, dal, yaprak parçaları kompost yapımında kullanılabiliyor.
Fazla asidik olduğu için narenciye grubundaki meyveler, fazla yağlı atıklar ve toprakta kolayca çözünemeyecek ölçüde büyük malzemeler kompost yapımında kullanılamıyor.
Kompost nasıl yapılır?
Kompost yaparken biri yeşil, diğeri kahverengi iki grup malzeme kullanılıyor. Sebze ve meyve atıkları, taze otlar, yeşil yapraklar, çay atıkları gibi yeşil malzemeler azot dengesini sağlarken; dal ve ağaç kabukları, kuruyemiş kabukları, talaş, kuru yapraklar, çam iğneleri, saman ve saplardan oluşan kahverengi malzemeler ise karbon dengesini sağlıyor.
Sıcak kompost, soğuk kompost ve solucan kompostu olmak üzere 3 temel kompostlama yöntemi var. Sıcak kompost biraz daha zahmetli olduğu için, solucan kompostu ise veganlık anlamında tartışmalı olabileceği için biz soğuk komposttan bahsedeceğiz.
Soğuk kompost başarı ihtimali en yüksek ve uygulaması en basit yöntemdir.
İhtiyacınız olan tek şey bir kutu. Hazır kompost kutuları satın alabilir veya büyük boy bir kovaya delikler açarak evde kendiniz yapabilirsiniz. Sinek ve böceklerin girmesini engellemek isterseniz kovanın içine sinek teli gerip, delikleri içeriden kapatabilirsiniz.
Şimdi yapmanız gereken, bu kutunun içine yeşil ve kahverengi renkteki malzemeleri eşit miktarda doldurmak. Genelde yarı yarıya oranda konması tercih ediliyor. Kutu dolana dek eklemeyi sürdürebilirsiniz. Ancak eklediğiniz malzemelerin üstünü her defasında kuru yaprak ya da saman gibi karbon içeren organik atıklarla kapatmalı, kompostun hava aldığından ve nemli kaldığından emin olmalısınız. Böylece kötü kokuyu ve sineklenmeyi önleyebilirsiniz.
Komposttaki nem derecesi nemli bir sünger gibi olmalıdır. Çok su eklerseniz mikroorganizmalar boğulur ve ölürler, bu yüzden kompost oluşmaz. Fazla nemli olduysa kahverengi malzeme ekleyebilir, nem oranını artırmak için ise yeşil ot veya su kullanabilirsiniz.
Tüm bu aşamaları tamamladıktan sonra kompostu kendi haline bırakmanız yeterli. 6 ay ila 1 yıl arasında kompostunuz hazır olacaktır. İdeal bir kompostun en belirgin özelliği toprak kokması ve kahverengi olmasıdır. Kompostunuz, iyi kokuyor ve çikolatalı kek gibi tane tane görünüyorsa hazır halde demektir.
Tebrikler, başardınız! 🙂
Kaynaklar:https://www.milliyet.com.tr/emlak/kompost-nedir-ve-evde-kompost-nasil-yapilir-63010
https://www.ruhundoysun.com/yazilar/kompost-yapmak/
https://www.sabah.com.tr/yazarlar/gunaydin/funda-karayel/2021/10/17/yemek-atiklarinizi-atmayin-gubre-olmasini-saglayin
